'Over 500 jaar zullen ze vaststellen hoe belangrijk ik ben geweest. De kunstgeschiedenis beleeft cycli van zo’n 500 jaar. Het eerste hoogtepunt waren de Van Eycks. Het tweede hoogtepunt was Roger Raveel.’ De Vlaamse kunstenaar Roger Raveel (Machelen-aan-de-Leie 1921) is een van de centrale figuren in de moderne kunst vanaf omstreeks 1950 en een van de grootste (nog levende) Belgische kunstenaars ooit. Dit jaar bereikt Raveel de eerbiedwaardige leeftijd van 90 jaar. Ter gelegenheid van dit verjaardagsfeest presenteert het Museum voor Moderne Kunst Arnhem de grote overzichtstentoonstelling Roger Raveel: ‘Even terugschouwen’, waarin een selectie van 120 schilderijen en tekeningen uit zijn meer dan 70 jaar omvattende oeuvre wordt getoond.

Rond 1950 ontwikkelde Raveel zijn Nieuwe Visie, in Nederland ook wel Nieuwe Figuratie genoemd. In tegenstelling tot wat direct na de oorlog gangbaar was in de moderne kunst, maakte Raveel van meet af aan schilderijen en tekeningen met een voorstelling die hij aan zijn onmiddellijke omgeving ontleende. Zijn geboortedorp Machelen-aan-de-Leie, waar de kunstenaar nog steeds woont en werkt, vormt in zijn oeuvre dan ook een belangrijke inspiratiebron. De ‘dingen om hem heen’ kregen in zijn oeuvre langzamerhand een kosmische betekenis, waarbij van oorsprong figuratieve motieven zich geleidelijk tot een abstracte vorm ontwikkelden. Veel van zijn werken zijn feitelijk assemblages, waarvan ook levend materiaal deel uit kan maken. In de tentoonstelling is bijvoorbeeld het drieluik ‘Het verschrikkelijke mooie leven’ uit 1965 opgenomen, waarop een vogelkooi is aangebracht met daarin levende kanaries. Wat betreft zijn belangstelling voor alledaagse beeldcultuur vertoont Raveel overeenkomst met Amerikaanse kunstenaars als Robert Rauschenberg, maar hij werkt ook met beeld- of stijlcitaten van kunstenaars uit een verder verleden. Zo zijn de gebroeders Van Eyck, Giotto, Van Gogh, Mondriaan en Malevich belangrijke inspiratiebronnen geweest bij het ontstaan van zijn Nieuwe Visie.

Hoewel Raveel volgelingen kreeg als Raoul De Keyzer, Reinier Lucassen en Hannes Postma, is zijn werk moeilijk in een hokje te stoppen: in feite is hij een eenling. Raveel vond in Nederland wellicht meer waardering dan in zijn vaderland. Hij debuteerde hier in 1965 met een tentoonstelling bij Galerie Espace in Amsterdam, die tot het overlijden van eigenares Eva Bendien in 2000 zijn belangrijkste verkooppunt zou blijven. Hierdoor zijn allerlei werken van Raveel in Nederlandse openbare en particuliere verzamelingen terecht gekomen. Ook het Museum voor Moderne Kunst Arnhem heeft een collectie werken van deze Belgische meester in huis, waaronder het monumentale sleutelwerk ‘De Schilderijenoptocht van 1978 te Machelen-aan-de-Leie’. Voor deze tentoonstelling is behalve op de Collectie Nederland ruimschoots een beroep gedaan op Belgische openbare en privécollecties, waarvan het Raveelmuseum in Machelen-aan-de-Leie de belangrijkste is.

Aansluitend bij de tentoonstelling verschijnt bij uitgeverij WBOOKS (voorheen d’jonge Hond) in Zwolle een rijk geïllustreerd boek, met bijdragen van Carel Blotkamp, Ype Koopmans, Stefan Kuiper en Charlotte Mutsaers. Voor kinderen wordt daarnaast als eerste deel in een nieuwe museale reeks een afzonderlijk boekje gemaakt. Ten slotte komt er de documentaire De wondere wereld van Roger Raveel, gemaakt door Oogland Filmproducties in samenwerking met de Vlaamse omroep VRT, het Roger Raveelmuseum in Machelen-aan-de-Leie en het Museum voor Moderne Kunst Arnhem.