Gereproduceerd naar Codex Vindobonensis 2597 uit de Österreichische Nationalbibliothek te Wenen
Vertaling: F. oomes
Met bibliografie.

Le livre du cuer damours espris in modern Frans Le livre du coeur d’amour épris[1] is een allegorische roman geschreven door René I van Anjou omstreeks 1457.
De tekst, deels in proza deels in paarsgewijs rijmende verzen, werd door koning René zelf geschreven in de traditie van de allegorische hoofse roman zoals de Roman de la Rose. Bij het begin van het werk schrijft koning René dat zijn werk geïnspireerd is door grote daden van de dappere ridders Lancelot, Gawain, Galahad en andere ridders van de Ronde Tafel ten tijde van koning Arthur en door de queeste naar de Heilige graal. De verhalen van de verteller zijn in proza gesteld, de dialogen van de allegorische personages zijn in versvorm geschreven.

De plot van het verhaal is vrij complex en de personages die in de roman voorkomen zijn incarnaties van deugden, ondeugden en sentimenten zoals Honneur (eer), Amour (liefde), Espérance (hoop), Jalousie (afgunst), Courroux (toorn), Tristesse (droefheid) enzovoort. Ook de plaatsen waar het verhaal zich afspeelt worden benoemd met allegorische namen zoals Forêt de Longue-Attente (het bos van het lange wachten) of Château de Bon Repos (Slot van de goede rust). Het boek vertelt de geschiedenis van het hart van een dichter dat door Cupido geroofd wordt tijdens diens slaap. Het hart wordt in het verhaal ridder Coeur, die begeleid wordt door de schildknaap Ardent Désir (brandend verlangen). Er volgt dan een serie avonturen tot uiteindelijk ridder Coeur zijn ideale dame vindt, Doulce Merci (Zachte genade) die gevangen wordt gehouden door Refus (afwijzing), Honte (schande) en Crainte (angst). Ridder Coeur krijgt als beloning een kus van Doulce Merci, maar kan haar niet bevrijden. Hij verlaat haar om dan weg te kwijnen in het Hospital d’Amour (hospitaal van de liefde).

In het handschrift français 24399 van de Bibliothèque nationale de France staat een epiloog gericht aan een edelman die René ‘mon très cher et très aimé neveu et cousin’ noemt maar in het Weense manuscript bevindt zich naast deze epiloog ook een proloog gericht aan de ‘Très haut et puissant prince, mon très cher et très aimé neveu Jean, duc de Bourbon’. Koning René heeft het boek dus opgedragen aan Jan II van Bourbon, de schoonzoon van zijn zus Maria van Anjou en Karel VII van Frankrijk. In deze proloog verklaart René aan zijn neef dat hij in het boek in ‘parabels’ zijn eigen liefdes en verdriet verhaalt.
Wat de inhoud aangaat kan men de Livre du Cuer d'Amours espris zien als een synthese van twee stijlen, enerzijds de ridderroman in proza en anderzijdes de allegorische roman waarvoor René te rade is gegaan bij het eerste deel van de Le roman de la Rose, het deel geschreven door Guillaume de Lorris.

René I van Anjou (1409 - 1480) die door zijn onderdanen in Provence le bon roi René werd genoemd, was de tweede zoon van Lodewijk II van Anjou en Yolande van Aragón. Als tweede in de opvolgingslijn was hij niet voorbestemd om te regeren, maar het lot zou hier anders over beslissen. Hij werd heerser over onder meer het hertogdom Bar, het graafschap Provence, Lotharingen, het hertogdom Anjou en was titulair koning van Napels, van Jeruzalem, van Sicilië en van Aragon. Naast zijn vrij ongelukkige politieke carrière was René een groot kunstliefhebber en de auteur van verscheidene boeken.

Het is dikwijls moeilijk de geschiedkundige feiten en de vertelsels over René d’Anjou uit elkaar te houden zeker als het gaat over zijn betrokkenheid bij de kunsten maar zeker is dat hij naast zijn Livre des tournois twee allegorische werken schreef namelijk Le mortifiement de vaine plaisance[8] (1455) en Le livre du Cuer Damours espris[9] (ca. 1457). Daarnaast zijn enkele gedichten en een motet aan hem toegeschreven. Zijn faam als auteur was dermate gevestigd dat nog tijdens zijn leven werken aan hem werden toegeschreven waar hij niets mee te maken had. Zo werd er in 1479 bij Colard Mansion in Brugge een boek uitgegeven, L’abuzé en court dat onterecht aan hem werd toegeschreven.
(bron: Wikipedia)

15e eeuw - Franse literatuur - verlucht handschrift