Het gebied van de huidige Gemeente Breukelen (met de kernen Breukelen, Nieuwer Ter Aa en Kockengen en een groot landelijk gebied) en zijn omgeving heeft een zeer afwisselende geschiedenis doorgemaakt. Doordat in het Rampjaar 1672-1673 bijna alle plaatselijke archieven verloren zijn gegaan, was over de oudste ontwikkelingen naar verhouding weinig bekend. Vanaf de oprichting van de Historische Kring Breukelen, in 1986, heeft de auteur geprobeerd daarin verandering te brengen, zowel door eigen onderzoek als door het stimuleren van anderen. Dit boek geeft een overzicht van de tot dusver verworven kennis over de periode tussen omstreeks 400 en 1200.
Heel veel thema's komen aan de orde: bewoningsgeschiedenis, politieke en bestuurlijke ontwikkelingen, de godsdienst van de hier wonende Friezen, het ontbreken van zomers, de langdurige strijd van de Franken met de Friezen, het graafschap Niftarlake, de komst van de evangeliepredikers, de kerstening van de Vechtstreek en het vervolg daarop, het begin van de Nederlandse letterkunde, de opkomst en vervaging van een feodale samenleving, de Vikingentijd, de oorzaak van een groeiend spanningsveld tussen de heer op de Breukelse vroonhoeve en de bisschop van Utrecht en de autoritaire oplossing daarvan, de ontginning van grote stukken veenwildernis (Oukoop, Oud Aa, Otterspoorbroek, Vijfhoeven, Portengen, enz.) en de soms boeiende namen die de nieuwe stukken woon- en werkgebied kregen (bijvoorbeeld Kortrijk, Kockengen = Luilekkerland, Spengen = Spanje, Spaanse polder), de rol van de Utrechtse kapittels, het mysterieuze verdwenen dorp Otterspoor, de kastelen Ter Aa, Ruwiel en Aastein, de belangrijke posities die toevielen aan leden van het geslacht Van der Aa, de bijzondere achtergrond van het stichten van de kerk van Nieuwer Ter Aa, rechtspraak, economische ontwikkelingen, waterbeheer, binnenscheepvaart - en nog veel meer. Waar dat verhelderend werkt, is de plaatselijke geschiedenis in algemenere kaders geplaatst. Omstreeks 1200 had het gebied ten westen van de Vecht voor een groot deel zijn structuur gekregen. Aan de ontginning van het Breukeleveen was nog maar net begonnen. Nijenrode, Gunterstein en Oudaen waren er nog niet