Deze bloemlezing bevat gedichten en enige liederen (getoonzette gedichten) waarin Leiden op de een
of andere wijze een rol speelt. Nu eens is de stad zelf het onderwerp, dan weer vormt een straat, een
gebouw of een plek het onderwerp of het decor van een gebeurtenis.
Belangrijke gebeurtenissen die in Leiden hebben plaatsgevon den, komen aan de orde, in het bijzonder het beleg en het ont zet van Leiden en de viering van 3 oktober, maar ook andere gebeurtenissen, zoals de ontploffing van het kruitschip (1807) en de brand van het stadhuis (1929).
Voor deze bloemlezing zijn aanvankelijk zoveel mogelijk gedich ten verzameld uit de periode vanaf 1574
(het ontzet van Leiden) tot heden. Het startpunt 1574 is gekozen omdat het beleg en ontzet van Leiden
de meest ingrijpende gebeurtenissen in de geschiedenis van de stad zijn geweest. Sindsdien is over
de stad veelvuldig gedicht.
Vervolgens is uit deze gedichten een keuze gemaakt. In de 'Toelichting en verantwoording' achter in
deze bloemlezing wordt verantwoord welke selectie voor de samenstelling is gemaakt.
De gedichten in deze bloemlezing zijn verschillend van aard, van omvang en van kwaliteit. Ze zijn in
vijf rubrieken onderge bracht: I. Gedichten en liederen over het beleg en ontzet van Leiden en de
viering van 3 oktober (1574-heden); II. Gedichten uit vroeger eeuwen (1574-1940); III. (Studenten)
gedichten en liederen uit het midden van de 20e eeuw (1940-1960); IV. Gedichten uit de laatste halve
eeuw (1960-heden); V. Gedichten van de Schrijversclub Leiden 1990 en het Leids Dichtersgilde Attitude 2000 (1990-heden).
Per rubriek is van iedere dichter één gedicht opgenomen, uit gezonderd van Jan van Hout (1542-1609),
die vanaf 1564 jaren lang stadssecretaris van Leiden was.