In de binnenstad van Augsburg liggen twee opvangplekken voor asielzoekers: Grandhotel Cosmopolis en Gemeinschaftsunterkunft Ottostrasse. De eerste is ontstaan op initiatief van actieve burgers en kunstenaars en biedt behalve vijftig opvangplekken ook onderdak aan een hotel, een café en bedrijfjes. De tweede is een meer conventionele, door de overheid opgezette, monofunctionele groepsaccommodatie voor honderdvijftig vluchtelingen. Marielle Zill, een Duitse geografe, sprak met asielzoekers en buurtbewoners in beide instellingen. Uit haar kwalitatieve onderzoek bleek niet verrassend dat een ‘open’ instelling – open in zowel ruimtelijke, materiële als institutionele zin – zoals het Grandhotel meer vertrouwdheid tussen nieuwkomers en omwonenden creëert en dus een betere integratie, dan een relatief ‘gesloten’ instelling zoals de Gemeinschaftsunterkunft. Hoe meer ontmoetingsplekken, des te minder vervreemding.
De dissertatie biedt een mengeling van meer theoretische en meer empirische hoofdstukken. Bijzonder is de meer ethische afsluiting. Zill reflecteert daarin op haar rol als vrijwilliger én onderzoeker in het Grandhotel Cosmopolis. Tijdens de vluchtelingencrisis van 2015-2016 gold dit als een over-researched place, een plek die kortstondig tal van onderzoekers, journalisten en anderen trekt om verhalen te scoren. Een vorm van ‘academisch toerisme’, aldus Zill. Behalve plekken of groepen kunnen ook stadswijken en dorpen over-onderzocht zijn. Misschien de Jordaan (gentrificatie), Bijlmer (multiculturele samenleving), Urk (jongerengeweld) en Staphorst tijdens corona?