Grensoverschrijdingen Geduid 1e druk is een boek van Erik Borgman uitgegeven bij Valkhof Pers. ISBN 9789056253462

De berichtgeving over seksueel misbruik in de Nederlandse rooms-katholieke kerk is veelomvattend. Behalve voor concrete misbruikgevallen zelf, is er vooral veel aandacht voor de cultuur waarin dit misbruik kon ontstaan en verborgen kon blijven. De meeste journalistieke berichtgeving lijkt niet veel verder te komen dan een beschrijving van gevallen en geeft verder nogal eens een beeld van het kerkelijk leven waarin menig betrokkene en deskundige zich niet herkent. Zo wordt vaak gesuggereerd dat het celibaat onnatuurlijk is en aanleiding is tot grensoverschrijdend seksueel gedrag, terwijl er geen onderzoek is dat aangeeft dat het celibaat op zich leidt tot misbruik. Ook wordt gesuggereerd dat seksueel misbruik in katholieke instellingen schering en inslag was, en daarbuiten veel minder voorkwam. Vast staat echter dat grensoverschrijdend gedrag en geweld vaak onderdeel zijn van het leven in internaten en andere gesloten instituties. En er heerst het idee dat gegevens over seksueel misbruik pas zo laat naar buiten kwamen vanwege de doofpotcultuur in kerkelijke instellingen. Rond seksualiteit en seksueel misbruik werd echter in de hele samenleving tot in de jaren zestig actief gezwegen. Wat is dan de eigen aard van het seksueel misbruik binnen de katholieke kerk en waarom werd het lang niet gezien en niet werkelijk aangepakt?


In dit boek wordt de cultuur onderzocht die het misbruik in de kerk mogelijk maakte, het verzet ertegen smoorde voor het echt ontstond en ervoor zorgde dat de klachten die geformuleerd werden, vaak niet serieus werden genomen. Daarbij gaat het niet in eerste instantie om het vaststellen van verwijtbare schuld. Veeleer trachten de auteurs de dieper liggende mechanismen die ten grondslag liggen zowel aan het misbruik als aan de verdringing ervan, op te sporen en te verklaren. Het kan niet anders dan dat zij hierbij de noodzaak aantonen van cultuur- en mentaliteitsveranderingen rondom seksualiteit in de rooms-katholieke kerk.