In 1981 verscheen de intussen niet meer verkrijgbare studie van mevr. C. A. Kloosterhuis over 'De bevolking van de vrije koloniën der Maatschappij van Weldadigheid'. Naast de zgn. Vrije koloniën hebben ook de onvrije koloniën, Ommerschans en Veenhuizen, de aandacht van tijdgenoten getrokken. De gestichten voor bedelaars en arme weeskinderen in Veenhuizen waren mede bestemd om een oplossing te bieden voor het nijpende probleem van armoede en werkloosheid. De overheid en de particuliere initiatiefnemers van de 'Maatschappij van Weldadigheid' hoopten door een streng gereglementeerd arbeidsregiem de in Veenhuizen opgenomen personen te (her)scholen.

De auteurs van deze bundel hebben een beeld geschetst van de interne werking van het systeem van discipline binnen 'Veenhuizen' in de periode waarin de kolonie onder beheer stond van de Maatschappij van Weldadigheid (tot 1859). Een apart hoofdstuk is gewijd aan de relatie tussen architectuur en bewaking. Tevens hebben de auteurs de vraag proberen te beantwoorden M, en in hoeverre, Veenhuizen aan de oorspronkelijke optimistische bedoelingen heeft voldaan. Positieve en negatieve kritiek is op de gestichten in de gemeente Norg uitgeoefend; een speciaal hoofdstuk is gewijd aan de reacties van binnen- en buitenlandse bezoekers.

Aan de bundel is toegevoegd een fotografische herdruk van de persoonlijke ervaringen van de 'gewezen kolonist' T. L. Hoff - een uniek document. Een uitvoerige bibliografie over het armoedeprobleem en over kolonisatiestelsels en een register completeren de uitgave.