In het recente publieke debat in Duitsland is er opmerkelijk veel aandacht voor Duitsers als slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Of het nu gaat om de geallieerde bombardementen op Duitse steden of om de lotgevallen van meer dan twaalf miljoen ‘verdreven’ Duitsers uit Midden- en Oost-Europa, op televisie, in weekbladen, in boeken en op het internet wordt het Duitse leed breed uitgemeten. Wat opvalt is dat over dit ‘verdachte’ thema nu vrijer en met minder zelfcensuur wordt gesproken dan in de voorgaande decennia.Dit boek gaat over dat Duits slachtofferschap. Hoe kunnen we de plotselinge aandacht daarvoor verklaren? Hoe werd daar vroeger in de Bondsrepubliek en de ddr mee omgegaan? Door wie, waarom en op welke manier wordt er over welke Duitse slachtoffers gesproken? In de diverse bijdragen wordt duidelijk gemaakt dat Duitse slachtofferverhalen een langere traditie hebben en dat aandacht voor het Duitse leed niet ten koste hoeft te gaan van het besef van Duitse schuld. Integendeel: de aandacht voor Duitse slachtoffers leidt onvermijdelijk weer tot de vraag naar de Duitse daders. Daarom kan het recente Duitse slachtofferdebat niet zonder meer worden afgedaan als een ‘revisionistische’ poging om tot een herverdeling van schuld en leed te komen. Wel wordt het beeld van het oorlogsverleden steeds complexer.In deze bundel komen die complexiteit en de veelzijdigheid van het Duitse debat en de intensieve omgang met het eigen verleden volop aan bod. Een greep uit de thema’s: de discussies naar aanleiding van de geallieerde bombardementen en van de ‘vlucht en verdrijving’, de verkrachting van Duitse vrouwen, de ideologische slachtofferbeelden van de ddr, het ‘linkse’ slachtofferbesef van de raf, het thema van Duits leed en verlies tijdens de herdenkingen van 1985 en in de naoorlogse Duitse geschiedwetenschap en literatuur.Met bijdragen van Bas von Benda-Beckmann, Patrick Dassen, K. Erik Franzen, Beatrice de Graaf, Chris Lorenz, Norman M. Naimark, Jacco Pekelder, Krijn Thijs en Anthonya Visser.