Vroeger en verder is een cursus voor volwassenen die vroeger seksueel misbruik of lichamelijk geweld meemaakten. De cursus is specifiek bedoeld voor mensen bij wie zich een (complexe) PTSS heeft ontwikkeld. Dit handboek is er voor de behandelaar en wordt gebruikt naast het werkboek. \n\nBij dit handboek is een website beschikbaar met een aantal handreikingen voor de cursusleider, waaronder huiswerkbladen en powerpointpresentaties die bij de training gebruikt kunnen worden. Voor de cursist is er het werkboek met een website met oefeningen.\n\nVroeger en verder past goed in het kader van een geïntegreerde behandeling, zoals in de zorgstandaard Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen wordt aanbevolen voor patiënten met comorbide persoonlijkheidsstoornissen, maar is ook geschikt als alternatief voor strikt traumagerichte behandelingen. Daarnaast is in de praktijk gebleken dat de cursus - desgewenst op maat gemaakt - regelmatig in individuele behandelingen wordt gebruikt, zonder dat er (volledig) hoeft te worden voldaan aan de diagnose complexe PTSS. \n\nVroeger en verder was oorspronkelijk uitsluitend gericht op vrouwen, maar omdat mannen vanzelfsprekend dezelfde problematiek kunnen hebben, is deze editie daarop aangepast. Velen hebben al van Vroeger en verder geprofiteerd en zo hopen we met deze herziene editie, die tevens geheel geactualiseerd is op basis van de DSM-5 (inclusief powerpoints), nog veel meer mensen van dienst te zijn!\n\nEthy Dorrepaal was psychiater, psychotherapeut en ggz-psycholoog. Zij was lid van de specialismegroep Trauma en dissociatie bij de Parnassiagroep in Den Haag en had ruime ervaring met het geven van, opleiden in en superviseren van de cursus Vroeger en verder. Kathleen Thomaes is als psychiater werkzaam bij GGZinGeest en daarnaast hoofdonderzoeker bij het Sinai Centrum. Ook zij heeft ruime ervaring met het geven en superviseren van deze cursus. Nel Draijer heeft als klinisch psycholoog, psychotherapeut en psychoanalytica jarenlange ervaring in de behandeling van mensen met een geschiedenis van een complex trauma. \n\nDe auteurs hebben wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de werking en effectiviteit van deze cursus . De resultaten duiden erop dat Vroeger en verder een klinisch betekenisvolle behandeling is, met weinig uitvallers. De cursus is erkend door Movisie als effectieve interventie en gecertificeerd door de Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma (NtVP). De opleiding tot cursusleider heeft accreditaties van vele beroepsverenigingen, waaronder die van psychiaters, cognitieve gedragstherapeuten en klinisch psychologen.