Beschrijving Dat er bijna 65 jaar na de Tweede Wereldoorlog nog steeds nieuwe dagboeken worden ontdekt is op zich al interessant, maar het bijzondere in het geval van de orthodox-joods Gabriel Italie is dat hij gedurende de hele oorlog een dagboek heeft kunnen bijhouden én bewaren. Hij begon zijn dagboek al in 1935 toen hij als docent Klassieke Talen op het Maerlant Lyceum in Den Haag werkte en bleef schrijven toen de oorlog uitbrak en hij met vrouw en kinderen in Barneveld, Westerbork en Theresienstadt terechtkwam. Een zo uitgebreide geschiedenis is niet vaak te boek gesteld om de eenvoudige reden dat de meeste gedeporteerden niet terugkwamen en met hen ook hun aantekeningen verdwenen. Italie beschrijft hoe de Duitse maatregelen het leven van de joden steeds meer inperkten en met welke zorgen en angsten dat gepaard ging. Zijn dagboek bevat de directe weergave van de deportatie naar de verschillende kampen, de aankomst, de procedures, het leven en werken aldaar, de bevrijding van Theresienstadt, de terugtocht naar Nederland en het oppakken van het 'gewone' leven. Gabriel Italie was een nauwkeurig observator van zijn eigen leven. Feiten en persoonlijke gebeurtenissen beschrijft hij op bijna staccato-achtige wijze: afstandelijk, onderkoeld, in een soms bijna cynische woordkeus. De keren dat hij zich emotioneel uit, bijvoorbeeld over het verlies van zijn zoon, komen des te harder aan. Omdat de hedendaagse lezer weet waar de toenemende beperkingen en maatregelen uiteindelijk toe zouden leiden, spreekt uit het dagboek een onontkoombare beklemming. Recensie(s) NBD|Biblion recensie Het oorlogsdagboek van Gabriel Italie (1895-1956), een orthodox-joodse leraar klassieke talen uit Den Haag, geeft zeer uitvoerig en gedetailleerd gebeurtenissen en ervaringen weer uit 1940-1945. De sobere, expressieve, vaak ironische dagboekaantekeningen geven een bijzondere inkijk in de wijze waarop het tragische nieuws van de wereldoorlog binnenkomt in een gezin waarvan de bestaansbasis in toenemende mate wordt bedreigd. Dat Italie het schrijven volhield en zijn dagboeken kon bewaren, mag een wonder heten. Hij werd ontslagen, kwam via kamp Barneveld in Westerbork terecht en uiteindelijk in Theresienstadt dat in mei 1945 werd bevrijd; hij verloor een zoon. Bijna elke dag noteerde hij nauwgezet feiten, meningen en stemming rond o.m. de vele anti-joodse maatregelen, berichten over fronten in en buiten Europa, afgelegde bezoeken, al dan niet loze geruchten, rantsoenering. En dan de transporten, het leven in de kampen, ziekte en dood, de kritieke gezondheidssituatie van bekenden en gezinsleden. Het laatste stuk schildert het kampleven. Indringende lectuur voor geinteresseerden in de Tweede Wereldoorlog. Met enkele zwart-witfoto's en een register. (NBD|Biblion recensie, Dr. J.L.G. v. Oudheusden)