Negen eeuwen geleden, toen de benedictijnen van de Orde van Cluny God verheerlijkten in de pracht van hun missen en de praal van hun kerken, stelde een onbekende monnik, Robertus van Molesme, voor om terug te keren naar de strikte naleving van de Regel van Benedictus van Nurcia. Ver van wereldse zaken moest men zich wijden aan het gebed en leven van de eigen handarbeid. Zo werd het 'Nieuwe Klooster' van Citeaux het voorbeeld voor een hele schare 'cisterciënzers', koormonniken zowel als lekenbroeders, die verspreid over Europa zo'n zevenhonderdvijftig abdijen bouwden, de nonnenkloosters niet meegerekend.
Onder de bezielende leiding van Bernardus van Clairvaux, de beroemdste van de 'witte monniken', werd de nieuwe orde al snel het geweten van het christendom, die de politieke macht controleerde en de feodale maatschappij aanzette tot daden ter ere van God. De sobere architectuur van de cisterciënzer abdijen legde een nieuwe esthetiek op aan de romaanse kunst, die de bouwmeesters van de orde tot haar hoogtepunt brachten, en aan de ontluikende gotische kunst, aan de ontwikkeling waarvan zij in heel Europa bijdroegen. De agrarische en industriële bedrijven van de cisterciënzers namen evenzeer, en zeer doeltreffend, deel aan de technische revolutie van de twaalfde en dertiende eeuw.
Deze geschiedenis en hoe ze in de architectuur tot uitdrukking komt, vormen het thema van dit boek van Jean-François Leroux-Dhuys en Henri Gaud. Maar hun benadering van het universum van de cisterciënzers beperkt zich niet, zoals te vaak gebeurt, tot de Middeleeuwen. De Orde van Citeaux kent een rijke geschiedenis die nauw verweven is met de ontwikkeling van de rooms-katholieke kerk en van de politiek van de Europese staten, en die zich tot in onze tijd voortzet. Het doel van dit boek is om inzicht te geven in de betekenis van het erfgoed van de cisterciënzers.