De lotgevallen van Nederland in de Tweede Wereldoorlog zijn beschreven en verbeeld in talloze boeken, films, documentaires, artikelen en radio- en televisie-uitzendingen. Maar niet eerder werd de bewogen geschiedenis van vijf jaar oorlog in Nederland verteld aan de hand van topstukken uit het NIOD-archief: authentieke documenten, brieven, telegrammen, proclamaties, dagboekaantekeningen - de meest sprekende, zwijgende getuigen van vijf jaar oorlog en bezetting.

David Barnouw, oorlogsdeskundige, auteur en voormalig onderzoeker van het NIOD, heeft meer clan 100 documenten gekozen die het verhaal over Nederland in de oorlogsjaren vertellen en laten zien.

Oorlog en bezetting volgt de gebeurtenissen van mei 1940 tot mei 1945: van een Duits pamflet in Den Haag dat oproept om het vechten te staken, tot een Nederlands affiche op Texel tegen het kaalknippen van vrouwen of meisjes. Het gaat over de Duitse bezetter en zijn handlangers, over burgemeesters en verzetsmensen, over collaboratie en verraad, over de Jodenvervolging, over aanslagen en represailles, over het leven in Nederland en over de Nederlanders in Londen, over spionage en draconische Duitse straffen, over de hongerwinter en over de bevrijding.

David Barnouw (1949) behoort tot de meest prominente deskundigen op het gebied van Nederland en de Tweede Wereldoorlog. Hij was van 1979 tot 2014 verbonden aan het NIOD, aanvankelijk als onderzoeker, later als onderzoeker en persvoorlichter. Zijn onderzoeksterrein beslaat in het bijzonder de algemene geschiedenis van de bezetting, collaboratievraagstukken, de nazi-jeugdbeweging en de representatie van de oorlog in speelfilms en documentaires.