Op 1 juni 2007 ging de vaak omstreden museumdirecteur Ruud Spruit met pensioen na een veelbewogen carrière. Het leven van Spruit was bepaald niet saai. Hij zwierf tientallen malen door Azië in het spoor van de VOC. Tijdens zijn reizen bezocht hij niet alleen schatrijke sultans en zakenlui maar ook arme en vaak talentvolle kunstenaars en scharrelaars. De resultaten van zijn niet zelden le-vensgevaarlijke bezigheden wist hij vast te leggen in boeken, artikelen, tentoonstellingen en tv-programma’s.
Tijdens zijn achtendertig jaar museumwerk was hij nauw betrokken bij de grote veranderingen in zijn vak. Er kwamen veel zaken op zijn pad. De strijd om gratis toegang, de overstelpende hoeveelheid nieu- we musea die Nederland maakte tot het land met de grootste muse- umdichtheid ter wereld. Maar ook de overdreven politieke correctheid bij het ‘terug’geven van museumobjecten, het gevecht om de gunsten van jongeren en allochtonen waarbij Spruit al in de jaren ‘70 de toon zette met zijn project ‘Onder Anderen’, de grote tentoonstelling over dood en rouw die destijds tot ver over de grenzen de aandacht trok, het binnenhalen van figuratieve kunstenaars zoals Henk Helmantel, Corstiaan de Vries en Ans Markus toen de musea zich nog uitsluitend bezig hielden met ab- stracte kunst.
Het expliciete en vaak provocerende optreden van Ruud Spruit werd hem door sommige collega’s en door de plaatse- lijke politiek niet altijd in dank afgenomen. Dit kwam tot een climax na de afschuwelijke roof van schilderijen en zilver uit zijn Westfries Museum. De politieke gevolgen van een gemeenteraad die de zaak wilde misbruiken om een wet- houder te wippen, de tipgever die zich meldde vanuit een gevangenis en door een angstig stadsbestuur werd doodge- zwegen, terwijl politie en justitie zich onbereikbaar hielden. De hevig sputterende commissie van beheer werd zonder meer de straat op geschopt. Spruit diende over alles te zwijgen en toen hij toch een tipje van de sluier oplichtte werd hij na 25 jaar trouwe dienst officieel berispt.
Ruud Spruit kijkt terug op een opwindend en avontuurlijk bestaan en doet daarvan verslag in het boek
‘Spruit Spreekt’. Het werd een lichtvoetig werk met verhalen over een museumdirecteur die de dolste avonturen beleefde in Azië en Amerika, die lunchte met de koningin, ontmoetingen had met kunstenaars als Dali, Isherwood en Roald Dahl, te gast was bij sultans, ministers en sterren en die werd voorgesteld aan de Japanse keizer. Maar ook verslagen van het dictatoriaal optreden van een college van B en W, een tot zwijgen gebrachte raad en het falen van politie en justitie.